Wat reguliere werkgevers en sociale ondernemingen elkaar te bieden hebben

Naar schatting telt Nederland anderhalf miljoen mensen die willen én kunnen werken, maar niet aan de slag zijn. Tegelijkertijd is er onder werkgevers grote behoefte aan arbeidskrachten. Een mismatch blijft bestaan. Het is tijd om ons perspectief op de arbeidsmarkt om te draaien: niet de mensen, maar de arbeidsmarkt dient zich aan te passen.

Sociaal ondernemer Bartel Geleijnse, directeur van The Colour Kitchen (TCK), heeft het vaak over het ongekend talent dat bij TCK wordt opgeleid om aan de slag te komen. En ook dat niet deze mensen een afstand hebben tot de arbeidsmarkt, maar eerder andersom: dat de Nederlandse arbeidsmarkt een afstand heeft tot dit ‘ongekend talent’.

Geleijnse is dan ook een van de initiatiefnemers achter de Utrechtse Inclusie Coalitie, een samenwerkingsverband tussen negen organisaties in de regio Utrecht die – in een keten – Utrechters met een kwetsbare arbeidsmarktpositie helpen om hun passie en een passende baan te vinden. In een maatwerktraject gaan zij aan de slag met experts op het gebied van opleiden (vaak sociaal ondernemers), om uiteindelijk een duurzame baan te vinden bij de aangesloten werkgevers.

Dit unieke maatwerktraject is een mooi voorbeeld van het groeiend aantal lokale samenwerkingsverbanden tussen gemeenten en werkgevers om de regionale arbeidsmarkt inclusiever te maken. Het sluit ook goed aan bij de uitkomsten van een recent afgerond onderzoek van Hogeschool Utrecht en Hogeschool Windesheim (met financiering van Regieorgaan SIA) getiteld ‘Meer Impact Door Samenwerken’.

In co-creatie met ‘reguliere’ werkgevers en sociaal ondernemers kwamen de onderzoekers tot de conclusie dat strategische samenwerkingsverbanden tussen ondernemingen een krachtig middel kunnen zijn om complexe maatschappelijke problemen aan te pakken, op een manier en schaal die niet haalbaar zijn voor individuele ondernemingen.

Drie aspecten zorgen voor een succesvolle samenwerking: waardecreatie, middelen en partnerschap. Op basis van deze uitkomsten is een canvas ontwikkeld dat werkgevers kunnen gebruiken om een samenwerking te verkennen of om bestaande samenwerkingen te verstevigen. Hierin staan vragen centraal, als: In hoeverre delen we risico’s en opbrengsten? Hoe vind je de juiste partner? Wat is de beoogde maatschappelijke meerwaarde van de samenwerking en op welke wijze dragen we deze uit? En hoe organiseer je een dergelijke strategische samenwerking op een effectieve manier?

Met behulp van concrete vragen biedt dit canvas handvatten aan werkgevers die een strategische samenwerking willen aangaan om gezamenlijke maatschappelijke meerwaarde te creëren. Dit soort strategische samenwerkingen helpt om complexe maatschappelijke problemen, zoals de mismatch op de arbeidsmarkt, aan te pakken waar individuele ondernemingen in hun eentje onvoldoende kennis en capaciteit voor hebben. Vaak kleinere sociaal ondernemers kunnen bovendien profiteren van het professionele kapitaal (op HR-gebied bijvoorbeeld) van grotere werkgevers. En vice versa kunnen regulier werkgevers veel leren van de manier waarop sociaal ondernemers ongekend talent herkennen en opleiden.

Deze nieuwe vorm van samenwerking tussen reguliere en sociale ondernemingen speelt volgens ons een sleutelrol in de hierboven geschetste maatschappelijke uitdaging. Door de uitwisseling van kennis en middelen over onder andere inclusief werkgeverschap kan gezamenlijk meer maatschappelijke impact (in de vorm van arbeidsparticipatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt) worden gecreëerd, die voor een enkele organisatie niet haalbaar is.

Onderzoek laat ook zien op welke wijze dergelijke nieuwe samenwerkingen de olievlek van maatschappelijke impact vergroten. Daarbij staat het benutten van ongekend talent centraal, zodat iedereen naar vermogen wordt ingezet en ondernemingen zowel economische als maatschappelijke waarde creëren.

*Dr. Josje Dikkers is lector Organiseren van Waardig Werk bij de Hogeschool Utrecht. Joost van der Weide & Dr. Joost van der Weide is lector Sociale Innovatie aan de Hogeschool Windesheim

Joost van der Weide en Josje Dikkers maken beiden deel uit van het landelijk netwerk inclusieve arbeidsmarkt van de Nederlandse hogescholen. Wij vroegen lectoren uit dit netwerk tijdens de Maand van de 1000 Voorbeelden columns te schrijven over de nieuwste wetenschappelijke inzichten over de inclusieve arbeidsmarkt.