Het zou prachtig zijn als het lukt om in 2026 die beoogde 100.000 banen gecreëerd te hebben. Eenvoudig is het niet, om werkgevers zover te krijgen dat ze hun deuren openen voor mensen met ‘een afstand tot de arbeidsmarkt’, maar Aart van der Gaag en zijn club hebben deze klus met verve opgepakt. En wat niemand had gedacht: het lijkt te lukken. www.opnaarde125000.nl ligt op schema. De voor 2015 beoogde 6000 banen zijn binnen. Aan doelstelling 2016 (8000 stuks) wordt gewerkt. Complimenten!
Maar ook vast een waarschuwing. Nieuwe banen regelen mag een kunst zijn, die banen behouden is nog lastiger. Zeker voor deze doelgroep. Als de huidige regelingen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt niet snel veranderen, zal een groot deel van de banen gecreëerd in 2015, in 2017 alweer verdwenen zijn.
Waarom? Om de doodeenvoudige reden dat alle regelingen die het voor werkgevers aantrekkelijk maken om mensen uit deze doelgroep aan te nemen tijdelijk zijn, terwijl deze mensen veelal kampen met chronische problemen.
Denk even vanuit het perspectief van de werkgever die, aangespoord door de Banenafspraak, is verleid een Wajonger aan te nemen. Naast loonsubsidie krijg je hierbij van het UWV ook ondersteuning van een jobcoach en dankzij de ‘no-riskpolis’ draai je zelf niet op voor de eventuele ziektekosten van je nieuwe werknemer. Met een beetje geluk heb je zo een blije werkende, Wajonger én een blije werkgever.
Maar dan is er de nieuwe Flexwet. Na twee jaar is een vast dienstverband de enige optie. Op zich nog geen probleem, als de voorwaarden maar gelijk zouden blijven. En dat doen ze niet. Wie als werkgever een Wajonger een vast contract geeft is binnen een paar jaar al zijn voordelen kwijt. De jobcoach en de mobiliteitsbonus zijn na drie jaar verdwenen. De loonsubsidie duurt maximaal vijf jaar. Alleen de No-Risk duurt levenslang, maar dat geldt alleen voor Wajongers. Verder is het na een tijdje dus altijd uit met de voordelen. De risico’s, die eerst publiek gedragen werden, liggen dan bij de werkgever. Dat vaste contract gaat die werkgever dus niet lichtzinnig tekenen.
UWV gaat er blijkbaar vanuit dat mensen die eerder het levenslange stempel ‘Wajong’ hadden gekregen, zich door hun werk automatisch ontwikkelen tot volwaardig productieve werknemers. Dat is een illusie. Veel mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt hebben chronische problemen. De tijdelijke regelingen waarmee werknemers nu worden verleid, passen daar niet bij. Willen we in 2026 niet alleen 100.000 banen gecreëerd, maar ook behouden hebben, dan moet hier snel wat aan gebeuren. In Den Haag en bij het UWV moet het kwartje vallen dat chronische problemen chronische ondersteuning vergen.
Kees Kraaijeveld
Oprichter De Argumentenfabriek
Columnist Vrij Nederland
