Stel je zit in de doelgroep banenafspraak en je bent – naar volle tevredenheid – al weer een aantal jaar aan het werk. Stel dan ook dat je daar jobcoaching bij nodig hebt. En stel dan ook nog eens dat je gemeente plotseling besluit om de jobcoachmogelijkheden te beperken.
Dan is er op individueel niveau sprake van een klein drama en op een groter niveau kloppen de regels gewoon niet. Want helaas is het geen hypothese. Het is wettelijk toegestaan en het gebeurt. Acht jaar na de invoering van de banenafspraak werken we nog steeds met regelingen die werkgevers en werknemers niet helpen, maar tegenwerken.

Vereenvoudigingen Breed offensief

Het is goed, hoewel veel te laat, nieuws dat een kleine vorm van verlichting in aankomst lijkt met de vereenvoudigingen uit het Breed offensief. Die zouden nu per januari 2023 ingevoerd moeten worden. Ik herinner er nog maar even aan dat de plannen er al jaren liggen en wijs er tegelijk op dat de banenafspraak in 2024, voor de overheid, en 2026, voor het bedrijfsleven, afloopt.

Ook in de Eerste Kamer heb ik erop gewezen dat vereenvoudiging, gelijkheid van toepassing en transparantie van de regels het credo blijft. De senaat doet een onderzoek naar discriminatie, onder andere op de arbeidsmarkt. De commissie vroeg mij wat er nou eigenlijk echt zou moeten veranderen aan regels om het makkelijker en beter te maken voor bedrijven.

Luister naar bedrijven!

Regels moeten werkbaar zijn en toets of ze werken met echte bedrijven die het doen! Het zijn namelijk niet alleen de Belastingdienst, UWV of gemeenten die de regels moeten kunnen uitvoeren. Een afspraak om te komen tot 125.000 nieuwe banen kan alleen werken als het uitvoerbaar is op bedrijfsniveau, ook voor een mkb’er, en uiteraard ook ten bate komt van de doelgroep zelf. Luister nou eens naar bedrijven die het doen, ontwerp dan je regelgeving en toets die dan weer bij die bedrijven of ze daarmee kunnen werken.

Dat voorkomt problemen, die werkgevers en werknemers direct raken. Deze week werd ik gewezen op een groep gemeenten, die in al haar wijsheid had besloten de jobcoachregeling te beperken. Ze brachten de termijn terug tot een, maximaal twee jaar. Het bedrijf dat mij te hulp riep was uit het veld geslagen. Ze hebben medewerkers al jaren in dienst, tot volle tevredenheid, maar die jobcoaching is bij een aantal van hen niet tijdelijk, maar permanent nodig.

Dan denk ik: hoe hebben ze het kunnen ontwerpen? Het spijt me dat ik het zeggen moet, maar hier is de financiering weer de drijfveer geweest. Dachten ze nu echt dat alle beperkingen verdwijnen door het naakte feit dat iemand werkt?

Permanente voorzieningen

Laat ik ze uit de droom helpen. Binnen de banenafspraak zijn nu circa 70.000 mensen aan het werk. Mensen die voorheen niet aan de bak kwamen. Sommige medewerkers hebben daarbij tijdelijk ondersteuning nodig. Maar er is ook een groep mensen, die permanent voorzieningen op de werkvloer nodig heeft. Eenvoudigweg om te kunnen functioneren.

Visueel gehandicapten moeten hun aangepaste pc blijven kunnen gebruiken. Iemand die doof is, zal een tolk moeten kunnen oproepen en aantal mensen hebben ook 24 uur per dag ondersteuning nodig bij zogeheten algemene dagelijkse levensverrichtingen (bijvoorbeeld helpen met de toiletgang).

Jobcoaching

En dat geldt ook voor jobcoaching. Velen kunnen zonder. Een aantal heeft aan een jaar of twee jaar genoeg, maar voor anderen is het ook op de langere duur noodzakelijk om goed te kunnen functioneren.

Dit soort dingen realiseer je je niet als je een regeling achter je bureau ontwerpt of, zoals in bovengenoemd voorbeeld, als een gemeente zijn regeling aanpast. Daar kom je alleen achter als je in de praktijk kijkt, van te voren en tijdens de rit .

Ook dat moet je permanent doen. Ook na 8 jaar lopen wij nog steeds tegen nieuwe dingen aan die je beter zou moeten regelen, en dit is er dus één van. Dit was te vermijden geweest. Dat zorgt voor een machteloos gevoel.

Aart van der Gaag is boegbeeld en inspirator van de projecten ‘Op naar de 100.000 banen’ & ‘Op naar de 25.000 banen’, opgezet om (overheids)werkgevers te informeren en inspireren rond de Banenafspraak.