Woningbouwcorporaties maken werk van de banenafspraak. Bij de uitvoering gaat het niet altijd goed, merkte Marscha Ammerlaan. Zij is adviseur HRM bij woningcorporatie Portaal.

Ik ontmoette Tallal toen hij ruim vier jaar in Nederland woonde, na zijn vlucht uit Syrië. Een man met een enorm relativeringsvermogen en veel humor, ondanks alles wat hij heeft meegemaakt. Regelmatig spreken we af met een vriend die Arabisch én Nederlands spreekt. Maar ook met handen en voeten komen we ver, en vind ik het iedere keer weer een belevenis om Tallal te ontmoeten.

Via mijn collega kwam hij na al die jaren in Nederland eindelijk in contact met de bouwwereld, en kon hij bij een aannemer aan de slag als timmerman. Werk waarmee hij in Syrië al meer dan 30 jaar zijn sporen had verdiend. Hij greep deze kans met beide handen aan, want eindelijk kon hij zijn vak weer uitoefenen. Eindelijk was hij weer in een omgeving met gereedschap en machines om mooie dingen te maken. Eindelijk was hij weer in contact met vakgenoten en maakte hij ergens onderdeel van uit. Eindelijk voegde hij weer iets toe en werd hij gewaardeerd. En eindelijk hoefde hij zijn hand niet meer op te houden bij de gemeente.

Althans, niet meer voor de volledige uitkering. Hij kreeg nog een kleine aanvulling, omdat hij vanwege gezondheidsredenen maximaal vijf uur per dag kon werken. Daarmee verdiende hij bijna gelijk aan bijstandsniveau. Financieel ging hij er dus geen euro op vooruit, maar hij wilde gewoon heel erg graag werken.

Indicatie banenafspraak

Om elkaar eerst te leren kennen koos de aannemer ervoor om Tallal via een payrollbedrijf te laten verlonen. Het plan was om Tallal rechtstreeks in dienst te nemen zodra zij wisten wat zij aan elkaar hadden. Toen hij ruim een half jaar aan het werk was, begeleidde ik hem bij het aanvragen van een indicatie banenafspraak. Vanwege zijn gezondheidsredenen en daardoor het vergrote risico op uitval had ik met de opdrachtgever besproken dat Tallal in vaste dienst kon treden als hij onder de banenafspraak zou kunnen vallen. Er zou dan immers een no-riskpolis gelden. Die indicatie banenafspraak kwam er. Tallal trakteerde ons op taart. We vierden letterlijk een feestje, omdat hij nu in vaste dienst zou treden.

En toen sloeg het noodlot toe: Tallal werd aangereden door een scooter en brak zijn enkel. Het herstel hiervan duurde lang en inmiddels ruim twee jaar. In eerste instantie werd de breuk niet erkend door de huisarts, waardoor hij acht maanden met een gebroken enkel rondliep en de breuk complexer werd. Toen hij eenmaal in aanmerking kwam voor een operatie werd deze uitgesteld door corona. Het feestgevoel waarmee we zijn baan vierden, verdween volledig.

Geen re-integratieverplichting

Hem ziek ín dienst nemen was logischerwijze voor de aannemer geen optie. Het tegenovergestelde gebeurde: Tallal ging ziek uít dienst bij het payrollbedrijf na afloop van het tijdelijk contract. Op basis van de indicatie banenafspraak had het payrollbedrijf geen re-integratieverplichting (‘zei het UWV’) en zette het UWV de betaling van de ziekte-uitkering voort op basis van de no risk-polis.

En dan volgt een eindeloze periode van administratieve fouten, misinterpretaties en tegenspraak. Met grote gevolgen voor Tallal. De uitdienstmelding van het payrollbedrijf werd niet goed verwerkt door het UWV. Het UWV bleef betalen aan het payrollbedrijf. Tallal ontving geen geld. Onbekend met zijn rechten vertelt hij mij maanden later pas dat hij geen geld meer krijgt. Hij leent geld van vrienden om de huur en zijn boodschappen te kunnen betalen.

Het payrollbedrijf is niet bereid de foutief ontvangen gelden rechtstreeks aan Tallal uit te betalen. Na veel discussie is de gemeente bereid om het gemiste bedrag over te maken en daarna met het UWV en het payrollbedrijf te verrekenen.

UWV

Het moment breekt aan dat Tallal de WIA moet aanvragen. Er is geen re-integratieverslag. Navraag bij het UWV bevestigt dat hij alleen, zonder ex-werkgever, de WIA mag aanvragen. Echter, bij de behandeling van de WIA-aanvraag draait het UWV om als het spreekwoordelijke blad aan een boom. Het UWV stelt namelijk dat het payrollbedrijf niet heeft voldaan aan de re-integratieplicht en een loonsanctie krijgt opgelegd. Zij moeten een 3e ziektewetjaar loon doorbetalen. Met deze mededeling stopt het UWV per direct, per 9 juni 2021, de uitbetaling van de ziektewetuitkering aan Tallal. Hoezo…? Er geldt een no riskpolis o.b.v. de indicatie banenafspraak. Het UWV betaalt Tallal al bijna anderhalf jaar. Er hoefde destijds geen re-integratieverslag opgesteld te worden…

Het payrollbedrijf maakt vervolgens bezwaar tegen de uitspraak van het UWV. Uiterlijk 13 september zou het UWV het bezwaar behandelen. De loonbetaling door het payrollbedrijf komt niet goed op gang. Tallal bouwt een huurachterstand op van inmiddels drie maanden. Hij leent geld om boodschappen te kunnen doen en om zijn vrouw en zoon een fatsoenlijke maaltijd voor te kunnen zetten. Kort voor 13 september laat het UWV weten het bezwaar niet op tijd te kunnen behandelen. Zij verlengen de afhandelperiode tot 24 oktober.

Hoezo UWV? En nu dan UWV? Tallal heeft recht op een uitkering, maar jullie zijn verstrikt geraakt in jullie eigen regelgeving, waardoor hij nu in de schulden terecht komt. Jullie behandelen Tallal als een dossier. Hij is echter een mens, een man met een vrouw en een zoon. Met z’n drieën hebben zij hun leven in de waagschaal gesteld voor een kans op een veilig leven. Hij is veilig in Nederland, veilig in de zin van bombardementen en oorlogsgeweld.

Functioneren

Hij is echter niet veilig, want hij werd een speelbal van de Nederlandse regelgeving. Als het zo doorgaat, loopt hij het risico op huisuitzetting. Hij spreekt 25 woorden Nederlands en begrijpt niets van hoe Nederland, en met name jullie functioneren. De gevolgen zijn immens. Hij is afhankelijk van mensen om hem heen die hem geld kunnen lenen en die namens hem kunnen spreken. Deze mensen spreken de taal van de overheid, of niet?

Welke taal spreken jullie, UWV, eigenlijk? Voor mij lijkt het wel Arabisch. En trouwens, was het maar Arabisch, dan had Tallal er misschien nog iets van begrepen. Het is helaas ook geen Nederlands. Want jullie UWV -taal is ook voor een Nederlander niet te begrijpen. Zelfs met handen en voeten komen we er niet uit.

_________

Marscha Ammerlaan is adviseur HRM bij woningcorporatie Portaal.