Banenafspraak bij universiteiten:
Vliegwiel met begrenzing?

Is er een niet meer te stoppen vliegwiel op gang gekomen of zijn de grenzen van wat nog haalbaar is in zicht? Dat zijn de uitersten waar de voor alle universiteiten representatieve Tilburg University mee te maken heeft. Want aan de ene kant stapelt het mooie nieuws zich op. Maar om nou te zeggen dat ze wel fluitend de eindstreep zullen halen?
Elke maand belichten we één van de overheids- en onderwijssectoren in het bijzonder door in gesprek met een bestuurder en/of HR-coördinator naar de taak en wijze van uitvoering in het geheel te kijken. Deze maand de universitaire sector.
Vanzelfsprekende verantwoordelijkheid
Paulina Snijders is lid van het College van Bestuur van Tilburg University en verantwoordelijk voor de portefeuille bedrijfsvoering. Binnen de koepelvereniging VSNU is zij bestuurlijk trekker van de uitvoering van de banenafspraak. Melissa de Kort is coördinator Participatiewet en de Wet banenafspraak bij Tilburg University.
Dáár begint dit verhaal. Op zich is het aan het werk helpen van mensen met een arbeidsbeperking een vanzelfsprekend maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de universitaire gemeenschap, luidt de uitgangsstelling van Paulina Snijders. Als bestuurder ziet zij dat veel collega’s zich er sterk voor willen maken. Het enthousiasme wordt gedeeld. Zo is Tilburg University erin geslaagd werkzaamheden te identificeren die door mensen met een arbeidsbeperking kunnen worden uitgevoerd, plus daarbij de juiste mensen te vinden en goed te begeleiden. Op alle niveaus, wel te verstaan: het is prachtig om te zien dat er mensen met een arbeidsbeperking promoveren!
Tegelijk gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat de universitaire organisatie tegen grenzen en problemen aanloopt, tekent Snijders zelf bij het goede nieuws aan: ‘Het gaat niet vanzelf. Vergeet niet dat onze universiteit is opgericht om onderwijs te verzorgen en aan onderzoek te doen. De aanstelling van extra mensen kan daar moeilijk los van staan.’
Vliegwiel
Melissa de Kort vertelt dat er op dit moment 36 mensen vanuit de Participatiewet op Tilburg University werken. Van ondersteunend tot wetenschappelijk personeel, van ongeschoold tot universitair werk – nu steeds meer faculteiten en divisies de doelgroep leren kennen is volgens haar een vliegwiel in gang gebracht.
Wat daarbij meehelpt is dat alle kosten naar rato van de loonsom van de faculteiten over het geheel worden verdeeld. Als een divisie of faculteit geen participatiebaan creëert is die nog wel gehouden aan haar inleg in de centrale middelenpot. Maar of Tilburg University de streefgetallen van negentig extra banen (op basis van 25,5 u.) voor 2024 mensen met een arbeidsbeperking gaat halen? ‘Daar heb ik nog wel een hard hoofd in’, reageert Paulina Snijders: ‘Ik ga niet zeggen dat we dat fluitend gaan halen.’
Vergrootglas
Eén van de beren op de weg is dat de gemeente Tilburg en het Werkgeversservicepunt zelf aangeven dat de vijver waaruit zij kandidaten halen voor universiteiten en vergelijkbare werkgevers, begint op te drogen. Voor ondersteunend personeel gaat het nog, met goede kandidaten. Maar in het hogere segment, voor directe ondersteuning van wetenschappers, is het zoeken met een vergrootglas.
Bij andere universiteiten is dat niet anders, weet Paulina Snijders vanuit de koepelorganisatie VSNU. En een oud punt, maar op het lagere niveau hebben universiteiten ook heel veel werk uitbesteed. Dan is social return bij aanbesteding nog wel een mogelijkheid, maar op die lijst staan ook nog tig andere eisen. ‘We komen wel in moeilijker vaarwater, daar ben ik eerlijk in’, zegt Snijders.
Melissa de Kort ziet in de praktijk nog kansen in het creëren van werkgelegenheid voor ‘eigen’ studenten met een beperking en door het opzetten van meester-gezel-constructies in de ondersteunende sfeer. In het laatste geval begeleiden seniors die tegen hun pensioen aanzitten de jongere garde.
Inclusieve kaartenbak
Maar zij merkt ook van haar collega-vakgenoten in de HR dat het universiteiten moeite kost om vacatures vanuit de doelgroep in te vullen. Ze verbaast zich erover hoe de toepassing van regels soms per gemeente kan verschillen. Dat is volgens haar een van de belangrijkste redenen dat de ene regio het beter doet dan de andere. Zelf zou ze het liefst met een meer inclusieve kaartenbak willen werken. De vijver zou er een stuk voller en aantrekkelijker van worden als werkgevers niet alleen kunnen kiezen uit mensen van binnen de doelgroep banenafspraak maar ook uit andere groepen (waaronder statushouders) met een afstand tot de arbeidsmarkt.
‘Verbreed de doelgroep’ is ook Paulina Snijders’ advies voor het nieuwe kabinet en het regeerakkoord dat er na de verkiezingen van maart zit aan te komen. Voor het zover is koestert de universitaire sector echter elke kandidaat die ze kan verwelkomen. ‘Ik merk ook dat mensen er omheen er zo blij van worden’, weet Snijders van faculteiten die hun participant absoluut niet meer kwijt willen. Vandaar dat ze zich in Tilburg en op andere universiteiten graag laten inspireren door prachtige persoonlijke voorbeelden. Die worden natuurlijk ook in VSNU-verband gedeeld. ‘Maar getallen durf ik niet te beloven’, besluit Snijders voor dit moment.
Tekst: Klaas Salverda