Optimale dienstverlening aan burgers is niet altijd mogelijk door het ontbreken van wettelijke ruimte voor gegevensuitwisseling tussen instanties. Bij arbeidsmarktdienstverlening staat de behoefte van de burger niet altijd centraal.

Sociale zekerheidswetgeving biedt niet altijd voldoende handvatten om snel en effectief financiële ondersteuning of begeleiding aan burgers te bieden, stelt UWV in een zogeheten Knelpuntenbrief aan de minister van SZW. De verschillende wetten en de daaruit voortvloeiende regelingen zijn vaak heel specifiek. Ze zijn gericht op één wet of één situatie. Cliënten die net buiten de doelgroep vallen, maar wel ondersteuning zouden kunnen gebruiken, worden uitgesloten.

Ontschotting

Om de juiste dienstverlening aan cliënten te kunnen bieden, pleit UWV ervoor dat de ondersteuningsbehoefte van de cliënt leidend wordt en niet het type uitkering. Dat betekent dat dienstverlening zo veel mogelijk gezamenlijk en ‘ontschot’ wordt aangeboden: zonder onderscheid te maken tussen verschillende doelgroepen en bijbehorende financiële middelen. Om deze ontschotte dienstverlening structureel mogelijk te maken zijn aanpassingen in wet- en regelgeving nodig.

Voorzieningen

Een voorbeeld waarbij de wetgeving en systematiek niet altijd voor iedereen duidelijk zijn, is de aanvraag van voorzieningen. Daarvoor moet de cliënt aankloppen bij meerdere loketten die niet altijd logisch aanvoelen. Deels hangt dit samen met het bestaan van drie verschillende ‘domeinen’  (het werk-, onderwijs- en leefdomein) die respectievelijk vallen onder SZW, OCW en VWS. Maar ook de uitkering is bepalend voor bij welk loket men moet zijn. Daarnaast hebben gemeenten en UWV nog eigen beleid.

Meer integraal

In algemene zin pleit UWV voor een meer integrale benadering, vanuit de één overheid gedachte, van re-integratie, begeleiding en ondersteuning aan cliënten in kwetsbare situaties. Daarbij uiteraard altijd rekening houdend met de goede balans tussen de juiste ondersteuning en de privacy van betrokkene.

Gegevensuitwisseling

Daar ligt juist een tweede, al langer bekend knelpunt. Optimale dienstverlening is ook niet altijd mogelijk is door het ontbreken van wettelijke ruimte voor gegevensuitwisseling tussen instanties. Voor iedere ketensamenwerking moet afzonderlijk worden beoordeeld voor welk doel gegevens gedeeld moeten worden, welke gegevens gedeeld moeten worden, of dit bijzondere persoonsgegevens zoals gezondheidsgegevens betreft en tussen welke partners de gegevens uitgewisseld moeten worden.

Transparantie

Het is van belang om open te zijn over het delen van gegevens van burgers, reageren de bewindslieden op de knelpunten die UWV aangeeft. SZW gaat bezien of de suggestie van UWV, om meer integraal te werken, mogelijk is.

Vereenvoudiging

De knelpuntenbrieven van de SVB en UWV maken deel uit van de stand van de uitvoering die aan de Kamer is aangeboden. In een aparte Kamerbrief is een vereenvoudigingsagenda opgenomen. Daarmee geven de bewindslieden van SZW vanuit verschillende situaties inzicht in knelpunten en wat daarvoor wordt gedaan of gedaan kán worden.

Tekst: Klaas Salverda