De toekomst van de Participatiewet die drastisch herzien zou worden als het aan de regeringsploeg van Rutte-4 had gelegen, ligt duidelijk bij de formeerders van het nieuwe kabinet.

Liefst 21 onderwerpen stonden er op de agenda voor een debat met demissionair minister Carola Schouten voor Participatie. Van het Programmaplan Participatiewet in Balans en de uitvoering van de Banenafspraak tot en met de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven. Van de 15 fracties in de Tweede Kamer waren echter maar vijf aanwezig bij het ‘debat’ over de nieuwe Participatiewet. En vooral: werk voor mensen met een arbeidsbeperking

De Participatiewet wordt drastisch herzien in de Participatiewet in balans. Daar wordt elke dag hard aan gewerkt. Het wetsvoorstel ligt op dit moment voor advies bij de Raad van State. De voorstellen moeten er toe leiden dat knellende bepalingen uit de Participatiewet worden geschrapt.

Samenhang
Het huidige maar demissionaire kabinet ziet het geheel als een samenhangend pakket van ruim twintig maatregelen dat uitvoeringsprofessionals ‘op korte termijn meer ruimte moet bieden om te doen wat nodig is om mensen goed te ondersteunen’.

Woordvoerder Eric Esser van de nu grootste partij PVV, die zich als nieuw Kamerlid nog druk aan het inlezen is, kon er in de commissievergadering van SZW met minister Carola Schouten (Participatie) ‘niet teveel over zeggen’. Hij meent wel ‘dat er verbeteringen zitten aan te komen’.

Doorpakken
Mohammed Mohandis (Pvda/GL) vroeg zich vooral af of op het departement voldoende voorwerk is verricht om Schoutens opvolger op dit vlak te doen doorpakken. Zoals bekend zijn er drie sporen uitgezet:

  • Het eerste spoor werkt aan genoemd pakket van ruim twintig wetswijzigingen om gemeenten beter in staat te stellen ondersteuning te bieden op het terrein van inkomen, re-integratie en participatie.
  • Het tweede spoor richt zich op een meer grondige herziening van de Participatiewet.
  • In spoor 3 werkt het ministerie samen met onder meer VNG, Divosa en Sociaal Werk Nederland aan de cultuuromslag die nodig is om bij de uitvoering van de Participatiewet meer uit te gaan van vertrouwen en de menselijke maat.

Minister Schouten gaf in haar mogelijk laatste optreden bij de kamercommissie SZW aan dat het programma in volle gang is, maar dat het aan het nieuwe kabinet is of het hiermee doorgaat of niet. ‘Er kan wel heel goed op doorgewerkt worden’, gaf ze nog mee.

‘Helemaal niet erg’
Ze zou het dan ook ‘helemaal niet erg’ vinden als partijen in de Kamer signalen aan de formeerders afgeven. ‘Ik hoop dat ze er wel mee verder gaan’, liet de vertrekkende minister, die geprezen werd vanwege haar grote hart voor mensen die langs de kant staan, zich ontvallen. Kamerlid Mohandis vraagt in elk geval een kort vervolg in de vorm van een 2-minutendebat aan.

Daan de Kort (VVD) hoopt dat het snel mogelijk wordt dat mensen die zich voor een uitkering bij de gemeente melden, hun gegevens via de gemeenten met partijen als uitzendbureaus en detacheerders mogen delen. Daarvoor is echter een wettelijke grondslag nodig waar op dit moment aan wordt gewerkt.

Kamerlid Inge van Dijk (CDA) pakt de handschoen op nu er nog steeds geen definitie ligt van wat een basisbaan is. Dat was een plan waar haar voorganger Hilde Palland zich samen met de SP sterk voor maakte. Niettegenstaande een nieuwe lobbybrief van Cedris herinnerde minister Schouten er wel aan dat het kabinet in de recente Voorjaarsnota structureel extra geld heeft vrijgemaakt waarmee gemeenten sociaal ontwikkelbedrijven en met name beschut werk beter kunnen organiseren. Het gaat om een bedrag van bijna 600 miljoen euro voor de periode 2025-2034.

Banenafspraak
Specifiek over de banenafspraak voor mensen met een arbeidsbeperking vindt PVV-kamerlid Eric Esser ‘dat het niet kan dat werkgevers mensen met een ernstige beperking weigeren’. Daarop ging de minister ‘even aan de andere kant hangen’ omdat er gelukkig ook veel werkgevers zijn die wél verantwoordelijkheid nemen. Maar voldoende is het nog niet als je naar de voorgenomen getallen – en de verdeling hiervan over markt- en overheidswerkgevers – kijkt, gaf de minister toe.

Op de achtergrond ligt nog steeds de stok van de inwerkingtreding van een quotum als het over de toekomst van de banenafspraak gaat. Dat is ook de reden waarom elk kwartaal en ieder jaar heel zorgvuldig naar het meetellen van banen in statistieken wordt gekeken. ‘Dat komt heel nauw’, aldus de minister.

Overigens gaf Schouten de waardering voor haar ministerschap graag door aan alle mensen die zich elke dag inzetten voor het aan het werk helpen van mensen met een handicap. In dit verband noemde zij de zaterdag overleden Rick Brink. Daarbij roemde de minister zijn grote inzet voor de verbetering van de positie van mensen met een handicap.

Tekst: Klaas Salverda